بندر چابهار با قرارگیری در بخش شمالی دریای عمان، از معدود بنادر ایران است که به آبهای آزاد اقیانوس هند دسترسی دارد و بدینجهت میتواند نقش مهمی در حملونقل بینالمللی و ترانزیت منطقهای ایفا کند.
از منظر موقعیت استراتژیک، چابهار میتواند معبری باشد برای کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه، افغانستان و کشورهای همسایه ایران به بازارهای جهانی؛
موضوعی که ارزش آن را هم در سطح منطقه و هم در سطح بینالمللی افزایش میدهد.
مزیتهای رقابتی
اولاً، بندر چابهار تنها بندر ایران است که راه مستقیم به آبهای آزاد دارد، بنابراین وابستگی به مسیرهای تنگه هرمز را کاهش میدهد و ریسکهای حملونقل دریایی را کم میکند.
ثانیاً، این بندر از نظر هزینه و زمان برای ترانزیت کالا شرایط مطلوبتری نسبت به بنادر زیاد دارد. برای مثال گزارش شده است که این بندر «باصرفهترین مسیر برای ترانزیت کالا» است.
ثالثاً، موقعیت جغرافیایی آن باعث شده تا ترانزیت میان شرق، جنوب و شمال ایران و همسایگانِ افغانستان و آسیای میانه با سرعت بیشتری امکانپذیر شود.
فرصتهای پیش رو
با توجه به سندها و تفاهمنامههای بینالمللی، ایران و کشورهای همسایه در مسیر توسعه حملونقل بینالمللی از بندر چابهار همکاری دارند.
مثلاً تفاهمنامهای میان ایران و تاجیکستان به منظور توسعه حملونقل از چابهار امضا شده است.
همچنین، با توسعه زیرساختهایی مانند راهآهن یا مسیر جادهای اتصال چابهار به دیگر مناطق کشور، این بندر میتواند به هاب لجستیکی تبدیل شود؛ یعنی نقطه اصلی تجمع کالا برای ترانزیت منطقهای و بینالمللی.
چالشها
اگرچه فرصتها زیاد هستند، اما موانعی نیز وجود دارد: زیرساختها هنوز به کاملترین شکل توسعه نیافتهاند، هماهنگی میان بخشهای دولتی و خصوصی نیازمند بهبود است، و رقابت بنادر در منطقه نیز وجود دارد.
بعلاوه، برای شرکتهایی مثل سرحدبار چابهار که در حوزه حملونقل فعالیت میکنند، لازم است که خدمات خود را با مسیرها، مقررات و نیازهای جدید تطبیق دهند و بر مزیتهای خود در چابهار تأکید کنند.
نتیجهگیری
در مجموع، بندر چابهار نمایانگر آینده حملونقل بینالمللی ایران است.
اگر زیرساختها بهبود یابد، مسیرها تسهیل گردند و همافزایی میان بخشهای لجستیکی شکل گیرد، این بندر میتواند نقطه عطفی در تجارت و ترانزیت منطقه باشد.
برای سرحدبار چابهار، تمرکز بر این موقعیت استراتژیک، تقویت خدمات حملونقل و ارائه مزیتهای رقابتی میتواند به رشد چشمگیری منجر شود.
